De activiteit van de emotiekernen in het brein – de amygdalae of amandelkernen– blijkt niet zozeer door emoties an sich maar juist door motivatie beinvloed te worden. Onderzoek met het hormoon testosteron aan de Radboud Universiteit laat dat zien (Science Advances, 12 juni 2015). Testosteron verhoogt amygdala-activiteit tijdens het toenaderen van sociaal bedreigende situaties en vermindert deze tijdens het vermijden ervan.
Het was al bekend dat de amygdalae sterker reageren op afbeeldingen van boze gezichten na testosterontoediening. Uit deze nieuwe studie blijkt dat dat alleen het geval is als mensen boze gezichten benaderen en niet als ze de boze gezichten vermijden.
Testosteron verhoogt amygdala-activiteit tijdens het toenaderen van sociaal bedreigende situaties maar vermindert de activiteit tijdens het vermijden ervan.
Testosteron of placebo
In een dubbelblind, placebogecontroleerd onderzoek kregen 54 jonge, gezonde vrouwen vier uur voor het onderzoek in de hersenscanner 0.5 mg of testosteron (of een placebo). Deze dosering is veel lager dan bijvoorbeeld de dosis die voor geslachtsverandering wordt gebruikt, of als ondersteuning van sporters, maar het is voldoende om meetbare invloed te hebben op de hersenactiviteit.
Blij of boos
In de fMRI-scanner kregen de deelnemers foto’s van blije en boze gezichten te zien en de taak om bij het zien van die gezichten een afwerend gebaar te maken (van zich af) ofwel een toenaderend gebaar (naar zich toe). Mensen stappen in het algemeen makkelijker af op iemand die vriendelijk kijkt dan op iemand die boos kijkt: het maken van een toenaderend gebaar bij het zien van een boos gezicht vergt dan ook extra inpanning en controle. Dit was ook te zien aan de reactietijden, die het langst waren bij het benaderen van een boos gezicht.
Ondertussen maten de onderzoekers de activiteit van de amygdala. Bij de vrouwen die testosteron hadden gehad, bleek die activiteit groter te zijn bij het benaderen van boze gezichten en alleen dan.
Amygdala voor motivatie
‘Eerder onderzoek liet zien dat een hoger testosteronniveau leidt tot een verhevigde reactie in de amygdala op boze gezichten,’ zegt prof. Karin Roelofs, hoogleraar Experimentele psychopathologie van het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van de Radboud Universiteit. ‘Deze onderzoeken bekeken dat echter in rust en keken niet naar actie: het gaat er om wat moet je doen bij het zien van zo’n kwaaie kop.
Blijkbaar faciliteert testosteron sociale toenadering door speciefiek en alleen dan de amygdala te activeren als sociale toenadering vereist is. Dit is om twee redenen interessant. Het geeft een uitleg voor eerder zonderzoek dat liet zien dat testosteron toenadering van sociale dreiging bevordert. Belangrijker nog, laat het zien dat de amygdala niet per se over het verwerken van emoties gaat, maar juist over motivatie. In veel onderzoek wordt vergeten naar motivatie te kijken, wij zijn de eersten die laten zien dat effecten van testosteron op de amygdala afhangen van die motivationele context’.
Herhaling bij sociaal angstigen
‘We gaan deze studie nu herhalen met sociaal angstigen, we hebben we al ontdekt dat deze mensen een lager testosteronniveau hebben. En we gaan nadenken hoe we deze bevindingen over testosteron kunnen inzetten om de therapie tegen angst te verbeteren.’
Testosterone biases the amygdala towards social threat approach; Short title: Testosterone flips motivational amygdala, Science Advances, 12 juni.
Sina Radke, Inge Volman, Pranjal Mehta, Veerle van Son, Dorien Enter, Alan Sanfey, Ivan Toni, Ellen R. A. de Bruijn, Karin Roelofs
