Boekpresentatie Dekker van de Vegt: Bastiaans en zijn omstreden LSD-behandeling

11 mrt 2022, 11:26 • Kunst&Cultuur

Dekker van de Vegt

Op 17 maart wordt het onlangs bij QV Uitgeverij verschenen boek Bevrijd. Het concentratiekampsyndroom en de LSD-behandeling van Jan Bastiaans gepresenteerd bij boekhandel Dekker van de Vegt.

Directeur Wiel Lenders van het Vrijheidsmuseum neemt een exemplaar in ontvangst en de Nijmeegse auteur, medisch historicus Leo van Bergen, wordt geïnterviewd door Gelderlander-columnist Marcel Rözer.

KZ-syndroom

In de jaren zestig werd duidelijk dat concentratiekamp overlevenden psychische klachten ontwikkelden. Dit stond bekend als het KZ-syndroom. Het was het proefschriftonderwerp van psychiater Jan Bastiaans, later hoogleraar te Leiden. Hij ging oorlogsslachtoffers behandelen, onder meer met LSD, een middel dat voor anderen in 1966 werd verboden. Deze methode was omstreden bij vakgenoten, maar niet in de mediaberichten over Jan Bastiaans die tussen 1954 en 1987 verschenen en in dit boek centraal staan. Bastiaans zei voorzichtig met LSD om te gaan. Patiënten zeiden er baat bij te hebben en zich geestelijk ‘bevrijd’ te voelen. Meer bewijs was onnodig. De dagen van de randomized trial moesten nog komen.

Duitse concentratiekampen

Aanvankelijk was de diagnose KZ-syndroom gereserveerd voor overlevenden van de Duitse kampen. Daar kwamen verzetsmensen, militairen met verwerkingsproblemen, slachtoffers van gijzelingen, overlevenden van de Japanse kampen en tweede generatiekinderen, ook van NSB’ers, allemaal bij. Een eerste schatting van een paar duizend patiënten groeide hierdoor tot 200.000 uit. De documentaire Begrijpt u nu waarom ik huil … , de discussie over de Drie van Breda, de opening van Centrum ’45, de Molukse gijzelingen en de tv-serie Holocaust leidden tot uitvoerige berichtgeving hierover en dat droeg ook bij aan deze uitdijing. Slachtoffer of dader, kampoverlevende of getuige van een auto-ongeluk: het doet er niet toe. De term KZ-syndroom verdween. De alles overkoepelende, en belangrijke verschillen wegpoetsende, posttraumatische stressstoornis (PTSS) was geboren.

Opbrengst boekpresentie voor onderzoek

Het boek wordt op donderdagavond 10 maart om 19.30 uur gepresenteerd bij de Nijmeegse boekhandel Dekker van de Vegt in de Marikenstraat 29

. Een exemplaar wordt door de auteur, medisch historicus Leo van Bergen , uitgereikt aan Wiel Lenders

, directeur van het Vrijheidsmuseum. Vooraf wordt Van Bergen geïnterviewd door journalist-schrijver en Gelderlander-columnist Marcel R ö zer

. Een deel van de opbrengst van het boek komt ten goede aan het onderzoek naar PTSS.

Over Leo van Bergen

Leo van Bergen (Venlo, 1959) is medisch historicus en auteur van een groot aantal publicaties over de militair medische geschiedenis. Zijn bekendste boek 'Zacht en Eervol. Lijden en sterven in een grote oorlog' (1999) werd in het Engels vertaald en geldt als een standaardwerk. Voorts publiceerde hij onder meer 'Onder stervenden' (2014) en 'Pro Patria et Patienti. De Nederlandse militaire geneeskunde 1795-1950' (2019).