Azolla en kroos, kleine drijvende waterplanten, helpen het beste bij het zuiveren van afvalwater, blijkt uit onderzoek van Lisanne Hendriks, ecoloog aan de Radboud Universiteit. De planten nemen stikstof en fosfor op uit afvalwater, waardoor het water een stuk schoner wordt.
Die fosfor, net als andere schadelijke stoffen, kan vervolgens weer worden teruggewonnen en hergebruikt.
Het afvalwater dat op dit moment wordt geloosd in de natuur bevat volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW) te hoge concentraties schadelijke stoffen, zoals fosfor en stikstof. Daar moeten de waterschappen iets aan doen, maar conventionele technieken zijn heel duur of niet toereikend. Drie waterschappen zoeken een oplossing en Hendriks neemt deel aan een pilotproject (Aquafarm) waar nieuwe technieken worden getest. Hendriks: ‘Het is bekend dat planten een belangrijke rol kunnen spelen in het opschonen van water. We kijken met dit onderzoek welke planten goed werken en welke niet. En of we die opgenomen schadelijke stoffen terug kunnen winnen.’
Planten op en onder water
Hendriks liet verschillende planten groeien op afvalwater dat al gereinigd was, maar nog wel fosfor en stikstof bevatte. ‘We maten hoeveel voedingsstoffen het water van tevoren bevatte en wat er over bleef na de zuivering door de plantjes. We zagen dat vooral de drijvende planten goed werkten. Planten die onder water zaten, hadden te veel last van algen die de planten verdrukten, waardoor ze minder konden opnemen. De drijfplanten namen ook veel CO2 op (tot wel 1000 mg per m2 per dag); iets wat erg belangrijk is, omdat CO2-reductie een belangrijke doelstelling is van het Klimaatakkoord, waaraan de waterschappen hun bijdrage moeten leveren.
Een mooie bijkomstigheid is dat de planten fosfor opnemen en dat die fosfor weer uit de planten gehaald kan worden. ‘Fosfor is een eindig product, en we zullen het nodig blijven hebben voor bijvoorbeeld kunstmest. Het kan niet opnieuw gemaakt worden, op een gegeven moment is het op. Hoe mooi is het dan als we die fosfor terug kunnen winnen?’, aldus Hendriks. Op dit moment wordt nog gezocht naar de beste manier om de fosfor en andere stoffen uit de planten te krijgen, maar de verwachting is dat het zeker mogelijk is.
Veelbelovend
Hendriks: ‘De voordelen zijn dus minimaal drieledig: door drijvende planten in te zetten voor de nazuivering van afvalwater wordt dat water schoner, kan onder andere fosfor worden teruggewonnen én er komt minder CO2 vrij. De plant kan zelf ook nog een product opleveren, denk aan potgrond bijvoorbeeld.’
Het onderzoek is nog niet klaar, maar de resultaten zijn veelbelovend. ‘We zijn nu aan het kijken welke manier het beste werkt: de ene drijvende plant is bijvoorbeeld beter in stikstof opnemen, de andere beter in fosfor. Als je ze nou combineert, werkt het dan beter? En in welke volgorde?’Hoe de planten precies geïntegreerd kunnen worden in het schoonmaakproces, is de volgende uitdaging. ‘We hebben weinig ruimte in Nederland, dus misschien moet het wel verticaal gebeuren, in lagen. Maar dat moeten we nog bekijken. Eerst de planten maar eens laten werken.’
