Grey’s Anatomy of Me Before You helpt bij leren omgaan met de dood 

Mensen die actief met de dood bezig zijn, bijvoorbeeld door er iets over te lezen, en dan een film kijken waar dat onderwerp centraal staat, leren beter omgaan met de dood. Dat blijkt uit onderzoek van Enny Das en Anneke de Graaf van de Radboud Universiteit.

‘Eigenlijk is het heel vreemd dat we graag films kijken over de dood’, vertelt hoogleraar persuasieve communicatie Enny Das. ‘Mensen proberen over het algemeen de dood zo veel mogelijk te vermijden, door er niet over te praten of over na te denken. Maar dramatische films waarin mensen doodgaan, kijken we vrijwillig.’

Betekenisvol

De onderzoeker liet respondenten kijken naar ‘betekenisvolle’ – dat wil zeggen, als iets je ontroert, of raakt – scènes uit series als House en Grey’s Anatomy of de betekenisvolle film Me Before You. De ene groep werd van tevoren gevraagd over de dood na te denken, de andere groep niet. ‘We zagen dat de groep die van tevoren de opdracht had gekregen na te denken over de dood, naderhand meer over de dood had geleerd dan de andere groep.’ De eerste groep had onder andere een grotere acceptatie van het feit dat de dood onderdeel is van het leven en was minder geneigd de dood te vermijden.

Actieve angst

Das: ‘Uit het onderzoek blijkt dat mensen niet automatisch leren van betekenisvolle films. Ze leren liever niet, zou je kunnen zeggen. Alleen als ze de urgentie aan den lijve voelen, leren ze ervan.’ Dat kan gebeuren doordat mensen net langs een begraafplaats lopen, of als ze worden gevraagd over de dood na te denken, zoals in dit onderzoek.

Respondenten die niet-betekenisvolle films over de dood, of betekenisvolle films over andere vormen van eindigheid zoals het verbreken van een relatie keken, leerden niets over de dood.

Consequentieloos oefenen

Hoe komt het dat mensen leren van films over de dood? Das zegt dat het te maken heeft met de kracht van verhalen: door een verhaal te beleven via een hoofdpersoon, kun je consequentieloos oefenen en over thema’s nadenken. ‘Film is een perfect medium om te leren over dingen die moeilijk zijn, of gevaarlijk, of verboden. Door mee te leven met een hoofdpersoon kun je over ravijnen springen, of mensen verwonden. De verhaallijn in de film Me Before You waarin (spoiler alert) een hoofdpersoon accepteert dat haar geliefde wil sterven, leert je als kijker: de dood blijft verdrietig, maar soms is het gewoon oké.’

Publicatie

Das, E., & de Graaf, A. (2024). When meaningful movies invite fear transcendence: An extended terror management account of the function of death in movies. Communication Research.