Archeologische vondst van de maand: middeleeuws kralensnoer

In aanloop naar het nieuwe Archeologisch Depot Nijmegen en Gelderland wordt elke maand een vondst uit het depot uitgelicht. Mensen die bij of voor het depot werken laten hun favoriete vondst zien.

Deze maand de vondst van Sigrid. Zij archeoloog bij provincie Gelderland en sieradenspecialist. Ze laat ons een vroegmiddeleeuws kralensnoer zien.

“Sieraden zijn niet alleen mooi, maar ook een geweldige bron van verhalen over de mensen die ze droegen. Ze vertellen heel veel over hoe mensen zichzelf zagen, en de wereld waarin ze leefden.

Neem nou dit prachtige kralensnoer uit de vroege Middeleeuwen. Er zitten allerlei kralen in, zoals de twee grote barnsteen kralen die je bijna onderaan ziet. Barnsteen kwam in die tijd van de Oostzeekust en werd hiernaartoe verhandeld. De blauwe glazen kralen werden gemaakt uit glas dat vanuit het Middellandse Zeegebied kwam. En er zitten een paar versierde kralen tussen: die vind je door bijna heel Europa. Zo te zien vonden mensen in een groot gebied deze kralenkettingen mooi, hun wereld was veel groter dan je misschien zou denken.

Wat ik ook fascinerend vind, is wat zo’n kraal betekend kan hebben. Barnsteen is in veel culturen een materiaal met magische betekenis. De Romeinen geloofden dat barnsteen hielp bij koorts en pijntjes. In de tijd waaruit deze ketting komt, hingen mensen soms een grote kraal aan hun zwaard, als een soort amulet – van glas, maar ook van barnsteen.

Als ik dit kralensnoer vasthoud, zie ik een wereld van handel, internationale contacten en een gedeelde identiteit: met deze ketting was je fashionable door vrijwel heel Europa. De grote barnstenen kralen waren kostbaar, dus je liet er ook mee zien dat je dat soort kralen kon kopen. En je kunt je heel goed voorstellen hoe de draagster af en toe gedachteloos met de kralen speelde, of ze misschien even aanraakte voor geluk. Sieraden brengen de wereld van toen even heel dichtbij.”