LHBTQ-ers uit Gelderland en Overijssel voelen zich minder veilig in de openbare ruimte

Uit nieuw onderzoek van Vizier en de Radboud Universiteit blijkt dat LHBTIQA+’ers in Gelderland en Overijssel zich minder veilig en geaccepteerd voelen dan twee jaar geleden.

Vooral in de openbare ruimte voelen zij zich minder veilig en passen ze hun gedrag aan om negatieve reacties te voorkomen. In de monitor vind je niet alleen resultaten, maar ook wat gemeenten, zorginstellingen en andere organisaties kunnen doen.

Welzijnsmonitor

De Welzijnsmonitor LHBTIQA+ is een vervolg op eerdere onderzoeken uit 2023, 2021 en 2019. Dit jaar deden 3.533 LHBTIQA+’ers uit Gelderland en Overijssel mee. Het onderzoek keek naar onderwerpen als acceptatie door de omgeving, ervaren veiligheid en gedragsaanpassing, (transgender)zorg, verbondenheid met de regio en gemeentelijk beleid.

Socioloog Niels Spierings, een van de onderzoekers, werkte ook mee aan de eerdere welzijnsmonitors. Hij vindt de ontwikkelingen zorgwekkend. “Lhbtiqa+ personen voelen zich bij vrienden en in hun eigen gezin meestal wel geaccepteerd, maar in de openbare ruimte en in bijvoorbeeld de grotere familiekring zijn de veiligheid en acceptatie teruglopen.” Daarnaast viel hem op hoe lang de wachtlijsten voor transgenderzorg zijn (1 tot 2 jaar is heel gebruikelijk). Spierings: “De meerderheid van de respondenten in dit onderzoek gaf aan dat dit echt heel zwaar is voor hen.”

Wat valt op in het onderzoek?

1. Minder acceptatie in de openbare ruimte sinds 2021

De ervaren acceptatie van LHBTIQA+ personen in de openbare ruimte is gedaald. Dit is met name het geval tijdens het uitgaan en in de eigen woonwijk. In Overijssel daalde het gemiddelde rapportcijfer voor acceptatie in de woonwijk van 7,7 in 2021 naar 6,9 in 2025. In Gelderland zien we een vergelijkbare daling.

2. De acceptatie die LHBTIQA+’ers ervaren van vrienden en familie krijgt een hoog rapportcijfer

De acceptatie vanuit de sociale kring, zoals directe familieleden en vrienden, krijgt een hoog rapportcijfer. Dit is sinds 2021 stabiel gebleven: ouders krijgen gemiddeld een 7 of hoger, vrienden zelfs een 9. Dit is een aanzienlijk verschil met de dalende acceptatie in de openbare ruimte, zoals in de wijk of tijdens het uitgaan.

3. Bi+, aseksuele, transgender en non-binaire personen rapporteren laagste welzijn

Bi+, aseksuele, transgender en non-binaire personen ervaren minder acceptatie en verbondenheid dan anderen binnen de LHBTIQA+ gemeenschap. Zij voelen zich minder geaccepteerd op werk, school en de openbare ruimte, en hebben vaker het gevoel niet gehoord te worden in de zorg. Ook voelen zij zich minder verbonden met hun woonomgeving.

4. Veiliger gevoel in de horeca, maar niet op straat

LHBTIQA+ personen in Gelderland en Overijssel voelen zich veiliger in de horeca dan twee jaar geleden. Het percentage dat zich soms tot vaak onveilig voelde in de horeca daalde bij homoseksuelen van 32 in 2023 naar 26 procent in 2025. Bij non-binaire personen ging dit van 45 naar 39 procent. Ondanks deze verbetering in de horeca, voelen LHBTIQA+ personen zich in het algemeen en op straat onveiliger en waren er meer incidenten dan in 2023.

5. Zorg: ervaringen lopen uiteen, lange wachttijden in de transgenderzorg

De ervaringen met reguliere zorg, zoals huisartsenzorg, psychologische hulp en thuiszorg, lopen uiteen. Een deel van de respondenten is tevreden over de zorg die ze krijgen, maar er is een aanzienlijk deel dat vindt dat zorgprofessionals te weinig kennis hebben over LHBTIQA+ vraagstukken. Dit beïnvloedt de kwaliteit van de zorg die ze krijgen. Daarnaast staan transgender en non-binaire personen uit Gelderland en Overijssel gemiddeld 1,5 tot 2 jaar op de wachtlijst voor transgenderzorg. Deze lange wachttijd valt hen zwaar.

6. Regionale verschillen

Er zijn verschillen tussen regio’s in Gelderland en Overijssel. In Rivierenland voelt 43 procent van de respondenten zich weleens onveilig op straat, tegenover 23 procent in Noordoost Twente. Ook de ervaren acceptatie van klasgenoten verschilt: in de Groene Metropoolregio krijgt deze een 7,9 en in Kop van de Veluwe een 6,6.

7. Ontoegankelijkheid een obstakel voor LHBTIQA+’ers met een migratieachtergrond, neurodivergentie en beperking

Hoewel het overgrote deel van de respondenten met een migratieachtergrond, neurodivergentie of een beperking zich welkom voelt binnen de LHBTIQA+ gemeenschap, is ontoegankelijkheid van plekken en evenementen een obstakel. Dit zorgt ervoor dat ze niet mee kunnen doen tijdens bepaalde LHBTIQA+ evenementen.

Wil je alle resultaten en aanbevelingen bekijken?

Ga naar https://vizieroost.nl/onderzoek/monitor-lhbtiqa-2025/. Benieuwd naar persoonlijke verhalen? Lees de verhalenbundel van lhbtiqa+’ers uit Gelderland op https://vizieroost.nl/onderzoek/verhalenbundel-lhbtiqa/