Representatie van minderheden op streamingdiensten en omroepen blijft achter

De representatie van vrouwen, etnische minderheden, senioren en seksuele minderheden op streamingdiensten en bij reguliere omroepen blijft achter.

Dat blijkt uit onderzoek van communicatiewetenschapper Serena Daalmans van de Radboud Universiteit. "De vooruitgang gaat met te kleine stapjes."

Om de zo veel jaar bekijkt Daalmans hoe het gaat met de representatie van minderheidsgroepen op televisie. Wat nog ontbrak was een vergelijkend onderzoek waarin ook streamingkanalen werden meegenomen. Daalmans: ‘Bij de meeste streamingdiensten wordt veel aandacht besteed aan diversiteit: er worden bijvoorbeeld mensen aangenomen die specifiek daarmee bezig moeten zijn. Je zou dan misschien ook verwachten dat minderheden op streamers goed vertegenwoordigd zijn.’

De communicatiewetenschapper bracht met collega’s Rhanna Haverkort en Mariska Kleemans in kaart wat voor soort mensen voorkwamen in programma’s uit de Top 10 aanbevolen series (na het aanmaken van een nieuw account) bij de streamingdiensten Netflix, Videoland, Prime en Disney. Datzelfde deden ze met een selectie van programma’s die op prime time werden uitgezonden bij reguliere omroepen zoals de NPO, RTL en SBS. 

Daalmans: "We keken hoeveel mensen uit ondergerepresenteerde groepen er voorkwamen in deze programma’s en of dat overeenkwam met het percentage dat ze vertegenwoordigen in de Nederlandse samenleving. Daarnaast onderzochten we de kwaliteit van de representatie. Hoe stereotype was die? Vrouwen worden bijvoorbeeld vaak alleen maar met kinderen afgebeeld, of als romantisch partner. En verhaallijnen van oudere mensen gaan vaak over ziektes."

De belangrijkste conclusie was dat vrouwen er nog steeds bekaaid vanaf komen, zowel bij streamingdiensten als bij omroepen. "In de bijna vijftien jaar dat ik dit bestudeer verandert de representatie van deze groep het allerminst. Een op de drie mensen die we zien op tv, is vrouw, terwijl meer dan de helft van de bevolking uit vrouwen bestaat. Daarbij worden ze vaak ook nog heel stereotype neergezet: we weten bijvoorbeeld soms niet of ze werken, maar wel dat ze een kind of relatie hebben."

Bij etnische en seksuele minderheden lag dat iets anders: die kwamen wel proportioneel voor, maar etnische minderheden waren niet stereotype-vrij. Daalmans: "We zagen dat etnische minderheden vaker met criminaliteit werden geassocieerd."

De representatie van senioren liet behoorlijk te wensen over: slechts ruim 5 procent van de mensen op tv was boven de 65, terwijl die groep ruim 20 procent van de Nederlandse samenleving uitmaakt. 

Tussen de streamingdiensten en de omroepen zat qua representatie weinig verschil. ‘Streamers roepen vooral heel hard dat ze eerlijk willen representeren, maar doen dit vervolgens niet echt. Er wordt veel gezegd over dat representatie door zowel reguliere uitzenders als streamers beter moet, maar de data laten zien dat de vooruitgang maar met hele kleine stapjes gaat.’

Meer weten over representatie in de media? Bekijk de video die Daalmans maakte voor de Universiteit van Nederland. 

Daalmans, S., Haverkort, R., & Kleemans, M. (2024). Streaming with more diversity? A comparison of the representation of minorities in broadcasting versus streaming television content. Humanities & Social Sciences Communications, 11(1), 1–16. https://doi.org/10.1057/s41599-024-03442-2