Onderzoek studentenwelzijn: 'veel gaat goed, maar ook punten van zorg’

Onderzoekers meten sinds oktober 2021 elk jaar het welzijn van studenten aan de Radboud Universiteit.

Met het merendeel van de studenten gaat het goed, blijkt uit een onderzoek op basis van de eerste drie metingen, maar er zijn onder sommige studenten ook zorgwekkende signalen. Zo zijn er studenten met stress- en depressieve klachten, gebruiken relatief veel studenten cannabis en is het internetgebruik van een kwart van de studenten problematisch.

Covidpandemie

‘De afgelopen jaren kwamen regelmatig negatieve berichten naar buiten over studentenwelzijn,’ zegt onderzoeker Kirsten van Hooijdonk. ‘En zeker tijdens de Covidpandemie bleek dat een deel van de studenten last had van stress-, burn-out- of depressieve klachten. De uitkomsten van dit onderzoek bevestigen dat, maar laten ook zien dat er veel goed gaat.’ Het merendeel van de studenten geeft bijvoorbeeld aan gelukkig te zijn en veel sociale steun te ervaren. De sociale veiligheid werd gemiddeld met een 8 beoordeeld. ‘Maar er zijn ook mensen die dit niet zo ervaren. We moeten dus blijven kijken naar hoe we hun welzijn kunnen verbeteren.’

Van Hooijdonk is een van de onderzoekers binnen het project Healthy Student Life, dat jaarlijks het studentenwelzijn meet. Ze deed onderzoek naar het welzijn, de leefstijl (bijvoorbeeld sport en alcoholgebruik) en de context (bijvoorbeeld de ervaren werkdruk) op basis van meetmomenten van 2021, 2022 en 2023, waarbij steeds zo’n 3700 studenten meededen.

Er waren zo’n 1100 studenten die aan alle drie de meetmomenten meededen. 826 van hen rondden de vragenlijsten compleet af. Van die groep kon Van Hooijdonk dus de ontwikkeling in kaart brengen. Zo was er een piek in risicovol alcoholgebruik van 18 procent in 2022, vlak na de Covidperiode. In 2023 nam het gebruik weer wat af tot 13,5 procent. Ook constateert de onderzoeker dat burn-outklachten iets meer voorkwamen door de tijd heen en dat studenten fysiek actiever werden.

Subgroepen

Ook vergeleek de onderzoeker verschillende groepen onderling, zoals mannen en vrouwen, bachelor- en masterstudenten en internationale en reguliere studenten. Vrouwelijke en internationale studenten hadden iets vaker last van stress, burn-out of depressie dan mannelijke en Nederlandse studenten. Mannen en internationale studenten vertoonden dan weer wat vaker risicovol gedrag, zoals veel drinken en cannabis gebruiken of ongezonder eten.

Als het gaat om prestatiedruk, ervaren vrouwen en masterstudenten die het sterkst. Daarnaast ervaren vrouwelijke studenten iets minder sociale veiligheid dan mannen, maar wel weer meer sociale steun van medestudenten. Bij internationale studenten was dit precies andersom. Van Hooijdonk: ‘Het lijkt bij die groep wat langer te duren voordat ze aansluiting vinden en zich dus sociaal gesteund voelen.’

Problematisch internetgebruik

Sommige factoren leken stabiel te blijven over de jaren, volgens de onderzoeker. ‘Bij sommige thema’s is dat misschien zorgelijk.’ Zo gaf steeds rond de twintig procent van de studenten aan in het afgelopen half jaar cannabis te hebben gebruikt. Ook vertoonde maar liefst een kwart van de studenten problematisch internetgebruik, op basis van stellingen als ‘ik ga vanwege mijn internetgebruik later slapen dan ik eigenlijk zou willen’ of ‘mijn familie vindt dat ik te veel tijd online spendeer’. Van Hooijdonk: ‘Dat problematische internetgebruik leek ook niet af te nemen in periode na Covid. Het blijft dus een punt van zorg.’

Hoewel het een onderzoek onder Radboud-studenten is, zijn de uitkomsten vergelijkbaar met landelijke gegevens van bijvoorbeeld het Trimbos instituut. Uniek aan dit onderzoek is het longitudinale karakter, waarbij studenten langere tijd gevolgd worden. Met de uitkomsten kan de universiteit zorgen voor gericht beleid rondom studentenwelzijn, zegt Van Hooijdonk. ‘Het is belangrijk dat besturen en overheden, maar bijvoorbeeld ook studentenverenigingen blijven samenwerken om studenten te helpen en dat ze investeren in een veilige en gezonde studieomgeving.’

Publicatie

Hooijdonk, Kirsten van, et al. "Mentaal welzijn, studiegerelateerde factoren en leefstijl van universitaire studenten in Nederland" Jeugd in ontwikkeling, juni 2025. https://doi.org/10.54447/JiO.19603