Nijmegen erkent betrokkenheid bij slavernijverleden: stadsbestuur profiteerde eeuwenlang van koloniale slavernij

NIJMEGEN – De gemeente Nijmegen heeft deze week het onderzoeksrapport gepresenteerd waarin wordt geconcludeerd dat het stadsbestuur tussen 1596 en 1873 direct én indirect betrokken was bij de koloniale slavernij. Het onderzoek, uitgevoerd door historici van de Radboud Universiteit in opdracht van het gemeentebestuur, toont aan dat Nijmegense bestuurders actief meewerkten aan slavernij, er financieel van profiteerden en dit beleid maatschappelijk accepteerden.

Het rapport werd openbaar gemaakt op 19 maart 2025 en vormt een belangrijke mijlpaal in het proces van bewustwording, erkenning en historisch herstel.

Politieke en economische verwevenheid met slavernij

De onderzoekers leggen bloot dat het stadsbestuur van Nijmegen in de genoemde periode investeerde in koloniale handelsmaatschappijen en nauwe banden onderhield met bestuurders in andere steden die actief waren in slavernij. Bestuurders en burgers handelden in goederen die uit koloniën kwamen of op slavernij gebaseerd waren, zoals suiker, katoen en tabak.

Nijmegen had door haar ligging aan de Waal en haar invloed binnen de Republiek der Nederlanden een relatief grote economische en politieke rol. Daardoor was de verwevenheid met slavernij in deze stad sterker dan in veel vergelijkbare gemeenten.

Aandacht voor structureel racisme

Naast economische betrokkenheid wijst het rapport op het dominante wereldbeeld van de tijd: een samenleving waarin slavernij en rassendiscriminatie als normaal werden beschouwd. Deze historische context is belangrijk om ook het ontstaan van structureel racisme vandaag te begrijpen, aldus de onderzoekers.

Reactie van burgemeester en gemeenteraad

Burgemeester Hubert Bruls noemt het rapport “indringend en confronterend”. “Het is van groot belang dat we dit verleden kennen en erkennen,” aldus Bruls. De gemeente benadrukt dat dit onderzoek niet het einde is, maar juist het begin van een breder maatschappelijk gesprek.

Op 21 maart 2025, tijdens de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie, worden publieksversies van het rapport verspreid in bibliotheken en scholen. Daarnaast worden er dit jaar bijeenkomsten georganiseerd, waaronder een grote publiekslezing en kleinschalige dialoogtafels met inwoners.

Wat gaat Nijmegen doen met deze kennis?

De gemeente wil samen met bewoners en maatschappelijke organisaties bespreken welke plek het slavernijverleden in de stad moet krijgen. Denk aan educatie, herdenkingsmomenten of fysieke herinneringsplekken in het stadsbeeld. Ook wordt onderzocht welke rol het slavernijverleden speelt in hedendaagse ongelijkheid.

De gemeenteraad bespreekt het rapport op 10 april 2025 in een openbare vergadering, waar inwoners inspraak kunnen leveren. Lees het hele artikel op de site van gemeente Nijmegen.